Ιερομάρτυρας της Χριστιανικής Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 11 Απριλίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Αντίπας ή Αντύπας, όπως έχει επικρατήσει να γράφεται. Ο Άγιος Αντίπας, από το 1967, είναι προστάτης των Ελλήνων οδοντιάτρων, στη θέση της Αγίας Απολλωνίας (30 Οκτωβρίου), που παραμένει προστάτρια των οδοντιάτρων του Δυτικού Χριστιανισμού. Στον προαύλιο χώρο της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γουδή, υπάρχει ναΐσκος αφιερωμένος στον Άγιο Αντίπα.
Ο Αντίπας έζησε τα χρόνια του αυτοκράτορα Δομιτιανού (81-96) και σπούδασε ιατρική στην περίφημη σχολή της Περγάμου. Δεν είναι γνωστό το πότε έγινε χριστιανός. Χειροτονήθηκε, πάντως, επίσκοπος Περγάμου, πιθανώς από τον ευαγγελιστή Ιωάννη, όταν αυτός ήταν εξόριστος στην Πάτμο. Ο Αντίπας είχε δύσκολο έργο, καθώς στην Πέργαμο «όπου ο σατανάς κατοικεί» (Αποκάλυψη, β’ 13) ήταν έντονο το ειδωλολατρικό στοιχείο.
Ήταν θέμα χρόνου να συλληφθεί για τη δράση του ο Αντίπας. Κατά τους διωγμούς του Δομιτιανού, συνελήφθη από τον τοπικό ηγεμόνα και αφού αρνήθηκε να αποκηρύξει την πίστη του, ρίχτηκε σ’ ένα πυρωμένο χάλκινο ομοίωμα βοδιού, όπου τελειώθηκε ο βίος του το 92.
Ο Αντίπας είναι ο μοναδικός άγιος που αναφέρεται στην «Αποκάλυψη» και αποκαλείται από τον Ιωάννη τον Θεολόγο και Ευαγγελιστή «ο μάρτυς μου ο πιστός» (β’ 13).
Απολυτίκιο
Μυροβλύτην τον θείον και μαρτύρων τον σύναθλον, τον πανευκλεή ιεράρχην και Περγάμου τον πρόεδρον, τιμήσωμεν Αντίπαν οι πιστοί, ως τάχιστον και μέγαν ιατρόν, της δεινής οδόντων νόσου, και προς αυτόν από ψυχής βοήσωμεν· Δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου πάσιν ιάματα.
